W środowiskach pracy wymagających precyzji i koncentracji, narkotyki i alkohol zwiększają ryzyko wypadków, wpływając na zdrowie i bezpieczeństwo całego zespołu. Oto 6 najczęstszych zagrożeń potęgowanych przez używki:

1. Dlaczego praca z substancjami chemicznymi staje się niebezpieczna pod wpływem używek?

Używanie substancji psychoaktywnych w miejscu pracy, gdzie występują chemikalia, znacząco zwiększa ryzyko wypadków oraz ekspozycji na szkodliwe związki chemiczne. Pracownicy pod wpływem alkoholu, narkotyków lub leków zaburzających świadomość często ignorują podstawowe procedury bezpieczeństwa, co może prowadzić do:

• ostrych poparzeń skóry i oczu wynikających z bezpośredniego kontaktu z żrącymi substancjami,
• uszkodzenia układu oddechowego poprzez wdychanie oparów i pyłów chemicznych bez odpowiedniej ochrony,
• przewlekłych zatruć toksycznymi związkami, które kumulują się w organizmie przy długotrwałym narażeniu.

Zaburzona percepcja oraz obniżony poziom koncentracji powodują, że pracownik może:

• niewłaściwie dobrać środki ochrony indywidualnej (np. maseczki, rękawice, okulary),
• zignorować oznaczenia ostrzegawcze lub instrukcje przechowywania substancji,
• nie rozpoznać objawów pierwszych reakcji organizmu na kontakt z chemikaliami.

W efekcie może dojść do incydentów, które nie tylko zagrażają zdrowiu jednostki, ale także stwarzają zagrożenie dla innych pracowników oraz środowiska pracy.

2. Jak substancje psychoaktywne wpływają na obsługę ciężkich maszyn?

Praca z ciężkimi maszynami wymaga pełnej koncentracji, szybkości reakcji oraz koordynacji ruchowej. Osoby pod wpływem alkoholu, narkotyków lub innych środków psychoaktywnych tracą zdolność do:

• trafnej oceny odległości i prędkości,
• sprawnego reagowania w sytuacjach nagłych,
• zachowania właściwego toru ruchu maszyny.

To stwarza bezpośrednie zagrożenie podczas obsługi urządzeń takich jak:

• wózki widłowe, które mogą uderzyć w ludzi lub regały,
• koparki i ładowarki, których ramię może niekontrolowanie uszkodzić infrastrukturę,
• suwnice, gdzie jeden błąd operatora może doprowadzić do zawalenia się konstrukcji,
• dźwigi, których nieprawidłowe sterowanie może skutkować upadkiem ładunku z wysokości.

Nawet chwilowe osłabienie uwagi może mieć tragiczne skutki, prowadząc do:

• poważnych obrażeń ciała (np. złamań, amputacji, urazów głowy),
• śmiertelnych wypadków z udziałem operatora lub innych pracowników,
• znaczących strat finansowych i odpowiedzialności prawnej pracodawcy.

Dlatego eliminacja używek w środowisku pracy z maszynami to nie wybór, lecz konieczność.

3. Czy używki zwiększają ryzyko upadków w pracy?

Używanie substancji psychoaktywnych w miejscu pracy znacząco zwiększa ryzyko wypadków, takich jak poślizgnięcia, potknięcia i upadki z wysokości. Nawet niewielkie dawki alkoholu czy narkotyków mogą zakłócić równowagę, spowolnić reakcję na bodźce oraz pogorszyć orientację przestrzenną.

Do najczęstszych przyczyn upadków wśród osób będących pod wpływem należą:

• brak kontroli nad chodem i koordynacją ruchową,
• nierozpoznanie niebezpiecznego podłoża (np. śliskich powierzchni, uskoków),
• opóźniona reakcja na zagrożenia, np. nierówności lub przeszkody.

Branże szczególnie narażone na wypadki tego typu to:

• budownictwo, gdzie pracownicy poruszają się po rusztowaniach, stropach i konstrukcjach tymczasowych,
• logistyka i magazynowanie, gdzie w grę wchodzą rampy, podesty i regały wysokiego składowania,
• produkcja przemysłowa, gdzie podłogi bywają mokre, zaolejone lub zaśmiecone.

Utrata równowagi przez pracownika będącego pod wpływem substancji może skutkować poważnymi urazami, takimi jak złamania kończyn, urazy głowy czy obrażenia kręgosłupa, a w skrajnych przypadkach prowadzić do trwałej niezdolności do pracy.

4. Dlaczego prace na wysokościach wymagają trzeźwości?

Zachowanie pełnej trzeźwości jest absolutnym wymogiem przy wykonywaniu wszelkich prac na wysokości. Wysokie konstrukcje, rusztowania, dachy i platformy robocze stanowią środowisko, w którym najmniejsze zaburzenie percepcji może mieć katastrofalne skutki.

Osoby pod wpływem substancji psychoaktywnych:

• błędnie oceniają odległości i wysokość, co prowadzi do utraty równowagi lub błędów przy przechodzeniu między poziomami,
• lekceważą zasady bezpieczeństwa, w tym konieczność używania szelek, linek asekuracyjnych i systemów zabezpieczeń krawędziowych,
• nie stosują się do procedur mocowania sprzętu, co może skutkować jego oderwaniem lub przewróceniem.

Upadki z wysokości są jedną z głównych przyczyn śmiertelnych wypadków przy pracy. Brak pełnej świadomości sytuacyjnej i spowolniona reakcja obronna znacząco ograniczają szanse na uniknięcie wypadku.

W świetle przepisów BHP i międzynarodowych standardów bezpieczeństwa, prace na wysokościach powinny być wykonywane wyłącznie przez osoby w pełni trzeźwe i przeszkolone. Tylko wtedy można mówić o skutecznym zarządzaniu ryzykiem w miejscu pracy.

5. Jakie ryzyko niesie praca z elektrycznością dla osób pod wpływem?

Praca w środowisku wysokiego napięcia wymaga absolutnej koncentracji, precyzji oraz bezwzględnego przestrzegania procedur bezpieczeństwa. Nawet niewielkie odchylenie od normy, spowodowane spożyciem alkoholu lub narkotyków, może doprowadzić do katastrofalnych skutków.

Wśród głównych zagrożeń związanych z obsługą instalacji elektrycznych pod wpływem substancji znajdują się:

• porażenia prądem o różnym stopniu intensywności, mogące skutkować zatrzymaniem krążenia, poparzeniami lub uszkodzeniem układu nerwowego,
• wywołanie zwarcia lub pożaru, np. przez niewłaściwe podłączenie przewodów czy ominięcie systemów odłączających,
• niewykonanie procedury LOTO (Lockout/Tagout), która zabezpiecza urządzenia przed przypadkowym uruchomieniem.

Osoby będące pod wpływem często tracą czujność i działają impulsywnie, co skutkuje:

• pominięciem kontroli napięcia,
• niewłaściwym zabezpieczeniem miejsca pracy,
• brakiem reakcji na sygnały ostrzegawcze.

Z uwagi na potencjał śmiertelnych obrażeń oraz zagrożenie dla całego zespołu, praca przy urządzeniach elektrycznych powinna być zarezerwowana wyłącznie dla osób trzeźwych i przeszkolonych zgodnie z normami BHP oraz branżowymi regulacjami.

6. Dlaczego prowadzenie pojazdów służbowych pod wpływem to poważne zagrożenie?

Prowadzenie pojazdów służbowych w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem narkotyków stanowi jedno z najpoważniejszych zagrożeń w środowisku pracy. Dotyczy to zarówno ruchu drogowego, jak i transportu wewnętrznego, gdzie konsekwencje mogą być tragiczne dla wielu osób.

Używki wpływają negatywnie na:

• czas reakcji kierowcy, co uniemożliwia szybką reakcję w przypadku zagrożenia,
• percepcję przestrzenną, co zwiększa ryzyko kolizji i nieprawidłowego manewrowania,
• zdolność oceny sytuacji na drodze, co prowadzi do błędnych decyzji i ignorowania znaków drogowych.

Szczególnie narażeni są:

• kierowcy flot pojazdów ciężarowych i dostawczych, których błędy mogą mieć wpływ na innych uczestników ruchu drogowego,
• kurierzy, którzy często działają pod presją czasu i wykonują manewry w gęstym ruchu miejskim,
• operatorzy transportu wewnętrznego (np. wózki widłowe), gdzie wypadek może doprowadzić do uszkodzenia towaru, maszyn lub obrażeń pracowników.

Według danych instytucji zajmujących się bezpieczeństwem drogowym, używki są jednym z kluczowych czynników wypadków z udziałem pojazdów służbowych.

Pracodawcy, którzy wdrażają procedury kontroli trzeźwości oraz promują odpowiedzialność za kierownicą, nie tylko zmniejszają ryzyko strat i wypadków, ale także budują kulturę bezpieczeństwa i zaufania w organizacji.

Dlaczego warto wdrożyć kontrolę trzeźwości w firmie?

Skuteczne programy testów trzeźwości:

• zmniejszają odpowiedzialność prawną firmy,
• zapobiegają wypadkom,
• wzmacniają kulturę bezpieczeństwa,
• pozwalają wcześnie wykryć problem i wdrożyć pomoc.

To nie tylko zgodność z przepisami – to inwestycja w życie i stabilność organizacji.

—

Zapraszamy do lektury kolejnych artykułów o BHP autorstwa Jana Mentzena